Charakterystyka Hrabiego Horeszki
Hrabia Horeszko - dalszy krewny Horeszków, romantyk i niespełniony artysta, zapatrzony w modę angielską. Dziedziczył część majątku Stolnika, brakło mu funduszów na utrzymanie zamku i gotów był na odpowiednich warunkach oddać posiadłość Sędziemu.
Gerwazy opowieścią o historii rodu Horeszków usiłował zmienić jego postanowienie. Hrabia romansował z Telimeną, zalecał się do Zosi. Widział w niej nimfę, piękną boginkę, lecz zwodziła go wyobraźnia, w związku z czym przeżywał rozterki i miłosne rozczarowania. Podburzony przez Klucznika, zdecydował się wziąć udział w zajeździe na Soplicowo, a potem wspólnie z jego mieszkańcami odpierał atak Moskali. Wraz z częścią szlachciców udał się na emigrację, mimo iż mógł wykupić się od więzienia. Ponieważ nie wiodło mu się w uczuciach, postanowił zostać żołnierzem.
„Nie mogę być kochankiem, będę bohaterem;
W miłości troskach, sławy zwę pocieszycielki,
Gdy jestem nędzarz sercem, będę ręką wielki".
W Księdze XI Hrabia występuje w stroju oficera, ma również znaczne zasługi jako żołnierz:
„Choć go bardzo odmienił mundur pułkownika,
Bogate szlify, mina prawdziwie ułańska
I wąsik poczerniony, i bródka hiszpańska.
Sędzia poznał: "Jak się masz, mój Jaśnie Wielmożny
Hrabio (...)"
Tak odmienionego Horeszkę zdradziła jedynie pasja malarska, kiedy to zaczął szkicować Zosię ubraną w strój ludowy. Początkowo postać Hrabiego nieco śmieszy, wydaje się groteskowa. Uznanie czytelnika zyskuje dopiero wtedy, kiedy z rozmarzonego romantyka zmienia się w legionistę, zaangażowanego w walkę z zaborcą.