Problematyka utworów Adama Mickiewicza
- Oda do młodości
- Ballady i romanse: Romantyczność, Świtezianka
- Dziady cz. II
- Dziady, cz. IV
- Dziady, cz. I
- Dziady, cz. III
- Grażyna. Powieść litewska.
- Konrad Wallenrod
Oda do młodości (czas powstania: 1820)
W czasie studiów
w Wilnie (okres wileński) Mickiewicz wraz z gronem najbliższych przyjaciół
współtworzył tajne Towarzystwo Filomatów - miłośników nauki.
Celem ugrupowania było zdobywanie i popularyzowanie wiedzy, krzewienie
ideałów Oświecenia oraz odwoływanie się do poetyki klasycystycznej
(oda). Po ukończeniu studiów uniwersyteckich w 1819 roku poeta przeniósł
się do prowincjonalnego Kowna, gdzie przyjął posadę nauczyciela
literatury, historii i prawa. Życie tutaj wydawało się Mickiewiczowi
nudne i monotonne, niezbyt lubił swoją pracę, stale utrzymywał kontakt
listowny z członkami stowarzyszenia, jednak dręczyła go samotność.
Jedynym ratunkiem wydawała się poezja, powstawały wtedy pierwsze
ballady. Zmiana osobowości Mickiewicz. nastąpiła latem 1820 roku,
kiedy to podczas wakacji poznał Marylę Wereszczakównę, narzeczoną
hrabiego Puttkamera. Dziewczyna wydawała się młodzieńcowi odległa,
nieosiągalna. Zakochał się
w niej, a Marylę cieszyła obecność i adoracja Mickiewicza. Spędzali
ze sobą sporo czasu, jednak legalny związek nie wchodził w rachubę.
Przeszkodą był przede wszystkim status społeczny: ubogi nauczyciel
z Kowna w niczym nie mógł zagrozić zamożnemu hrabiemu. To wtedy w poecie narodził się bunt - bunt przeciw ustalonemu porządkowi,
wyznawanym ideałom - przeciwko temu, co przestarzałe i co podważa
prawo do ludzkiego szczęścia (np. związki małżeńskie zawierane
przez osoby z tych samych sfer społecznych lub
o podobnym statusie materialnym). 1 „Oda do młodości" powstała w opozycji do starego ładu, stała się wyzwaniem dla dawnego
świata. Wysławiała młodość, widząc w niej nadzieję na przemianę,
w cień spychała dawny porządek, rozkazując mu ustąpić, by znaleźć
miejsce dla nowego pokolenia i nowych wartości. Akcentowane dotychczas
przez poetę ideały Oświecenia (wiara w rozum, naukę), miały zastąpić
nowe: bunt, walka, wspólne działanie, miłość, braterstwo, odwaga
i męstwo. Poeta w utworze kilkakrotnie zwraca się do młodości (apostrofa):
„Młodości! dodaj mi skrzydła! (...)
Młodości! ty nad poziomy
Wylatuj, a okiem słońca
Ludzkości całe ogromy
Przeniknij z końca do końca."
Oda napisana jest w stylu podniosłym, patetycznym, całość to jakoby apoteoza młodości.
___________________________________________________________________________
1. M. Dernałowicz, Adam Mickiewicz, Warszawa 1979, s. 10 - 12.