Pojawiają  się fantastyczne postacie (wodna nimfa, duchy - cienie kochanków) - są to elementy właściwe epoce romantyzmu, podobnie jak ludowość (np. moralność oparta na wierzeniach ludu). ⁴ 

Dziady

Niebawem, po „Balladach i romansach" ukazują się „Dziady" Mickiewicza, część druga  
i czwarta, pisane w Wilnie i Kownie, pierwszej poeta nigdy nie ukończył (składa się z kilku luźnych fragmentów), natomiast trzecią napisał po klęsce powstania listopadowego i ta nazywana jest dramatem narodowym. ⁵

Dziady cz. II

Utwór  rozpoczyna motto, fragment z Szekspira. „Są dziwy w niebie i na ziemi, o których 
ani śniło się waszym filozofom." Poeta opisuje prastary obrzęd dziadów - święta ku czci zmarłych, które obchodzono w dzień zaduszny m.in. na terenach Litwy. Ceremonia odbywała się w kaplicy cmentarnej lub w opuszczonych domach przylegających do cmentarza. Wierzono, że przywołując duchy i przygotowując im strawę, dopomaga się im  
w przekroczeniu bram raju. Obrządkowi towarzyszyły śpiewy i modlitwy, a przewodniczył mu Guślarz (Koźlarz). Z czasem obrzęd został potraktowany jako zabobon i zakazany, niemniej ówcześnie stanowił element ludowej tradycji. Mickiewicz jako jeden z pierwszych sięgnął do tej tradycji, ukazał wierzenia i rytuały obecne w codziennym życiu prostego ludu. Ponadto świat nadprzyrodzony uznał za równorzędny do świata ziemskiego. Obydwa mogły współistnieć i wzajemnie się przenikać.  Istoty fantastyczne, duchy, upiory występowały obok postaci rzeczywistych. Poeta w II części „Dziadów" podjął problematykę moralną, uwidocznił motyw winy i kary.

Dzieło rozpoczyna pieśń chóru, wprowadzając atmosferę tajemniczości, następnie Guślarz, paląc kądziel, przywołuje duchy lekkie. Są to dusze dzieci: Józia i Rózi. Aniołki przebywają już w niebie, ale nie są tam szczęśliwe. Nie zaznały goryczy ni smutku. Ich ziemski los wypełniały zabawa i beztroska, dlatego nie mogą cieszyć się pełnią szczęścia. Od zgromadzonych pragną otrzymać dwa ziarnka gorczycy, by symbolicznie zakosztować cierpienia, ___________________________________________________________________________

4. Tamże, s 16 -19.

5. A. Mickiewicz, Dziady, Przewodnik po lekturach, pod red. P. Kuncewicza, Warszawa 1991, s. 4 - 6.