Śledź nas na:



Wojna jako doświadczenie historyczne i źródło problematyki moralnej - konspekt.

3. REWOLUCJA W ROSJI A) S. Żeromski. „Przedwiośnie"

  • Cezary Baryka szukając sposobów „naprawy świata", poddaje się młodzieńczej fascynacji i wybiera ideę rewolucyjną bolszewików
  • rewolucja zniszczyła dobrobyt Cezarego, przekazał on bolszewikom ukryty skarb rodzinnych
  • rzeź Ormian i Tatarów
  • widok zabitej młodej Ormianki
  • obejście się ze zwłokami matki - zdarcie obrączki wraz ze skórą z palca - wcześniej była skazana na ciężkie roboty
  • śmierć niewinnych ludzi
  • szerząca się grabież
  • powszechny chaos
  • przemoc i bezprawie
  • podczas rewolucji pozamykano sklepy, zabrakło żywności, banki nie wydawały złożonych kapitałów i nie wypłacały procentów, nikt nie dostawał pensji, rugowano z mieszkań, konfiskowano majątki
  • publiczne egzekucje: „Cezary przypatrywał się nieopisanym szaleństwom ludzkim, gdy zabijano powolnie, wśród błagań skazańców o rychłą śmierć."vii
  • panuje wielka niesprawiedliwość, kradzież - ludzie pozbawiani skrupułów wykorzystują ją do własnych celów - maszynista wymuszał łapówki, w przechowalni bagażu ukradziono mu walizkę
  • piekło na ziemi, kiedy to „ ... w ciągu czterech dnia Tatarzy wzięli odwet, mordując siedemdziesiąt kilka tysięcy Ormian."viii

Opis tego konfliktu narodowościowego przypomina apokalipsę: „ (...) krew płynęła nie rowami, lecz lała się po powierzchniach jako rzeka wieloramienna, ściekała do morza i zafarbowała czyste fale. Trupy wyrżniętych Ormian wyrzucano w morze, podwożąc je na brzeg samochodami ciężarowymi i wozami."ix ! „Stefan Żeromski był zdecydowanie przeciwny rewolucji. Bał się jej, uważał, że niesie ona ze sobą jedynie grabieże i mordy, niszczenie wszelkich wartości. Rewolucja według Żeromskiego, niczego nie tworzy, ale wszystko niszczy."x B) S.J. Witkiweicz: „Szewcy"

  • „Akcja dramatu ogniskuje się wokół problemu kolejnych przewrotów, kolejnych rewolt. Każda następna rebelia jest groźniejsza od poprzedniej, jej skutki są bardziej przerażające."xi
  • pierwszy przewrót społeczny - władzę zdobywa zwyrodniały Scurvy jako przedstawiciel świata burżuazyjnego - analogia do sytuacji w Związku Radzieckim - czystki lat 20-stych i 30-stych spowodowały wymordowanie starych, „prawdziwych" komunistów, którzy przeprowadzili Rewolucję Październikową
  • drugi przewrót - władzę przejmuje świat pracy w osobach Sajetana i czeladników
  • trzecia faza fantastycznego przewrotu - władzę przejmują przedstawiciele kolejnej generacji, wyniesieni przez ten świat pracy, bliżej nieokreśleni Towarzysz X i Towarzysz Abramowski - prezentują oni ostateczny totalitaryzm, całkowita uniformizację i absolutną, bezwzględną władzę. Są to ludzie pozbawiani uczuć, zapowiadają sztuczny, zmechanizowany świat, w którym nie będzie miejsca dla człowieka jako autonomicznej jednostki.
  • świat zmierza do nieuchronnej katastrofy
  • degradacja wszelkich uczuć
  • bohaterowie mają zniekształconą, okaleczoną psychikę, zachowują się jak na pół obłąkani
  • nie ma miejsca na miłość - uczucie prokuratora do księżnej jest jakimś perwersyjnym pożądaniem, prawdziwa miłość gdzieś znika, gubi się.

WNIOSKI O REWOLUCJI:

  • „ ... z rewolucji największą korzyść odnoszą ludzie zupełnie inni niż ci, którzy ją przeprowadzili"xii - przykładem jest los Szewców
  • „ ... każda rewolucja pożera własne dzieci ..."xiii - przykład - dzieje Sajetana Tempe, który po obaleniu faszyzmu i zaprowadzeniu komunizmu zostaje zabity
  • „ ... ludzie, którzy zdobyli władzę, niezależnie od głoszonych programów i deklaracji, staną się wkrótce dokładnie tacy sami jak ci, którym tą władzę wcześniej odebrali. Każdy władca musi więc stać się tyranem i ciemiężycielem narodu, nad którym sprawuje swą władzę."xiv

C) G. Orwell: „Folwark zwierzęcy" - dokładnie przedstawiony mechanizm rewolucji:

  • zwierzęta postanawiają usunąć człowieka - rządzi on nimi, źle traktuje, a potem zabija z nieopisanym okrucieństwem
  • przeprowadzenie rewolucji - wyganiają ludzi: niszczą wszystko to, co z człowiekiem może się kojarzyć
  • zwycięstwo - nowy system - animalizm
  • grupa przywódców, którzy pragną przywłaszczyć sobie jak najwięcej przywilejów i zajmują miejsce dawnej, znienawidzonej i obalonej władzy
  • walka o dominująca władzę między Napoleonem i Chyżym
  • Napoleon władcą absolutnym, wymagającym bezwzględnego posłuszeństwa i uwielbienia dla własnej osoby
  • świnie - pod przywództwem Napoleona - zdradzają ideały rewolucji i zmieniają sens rewolucyjnych haseł, ustanawiają nową zasadę: „Wszystkie zwierzęta są równe, ale niektóre są równiejsze od innych."xv
  • „W rezultacie okazało sie, że szlachetny w swych zamiarach rewolucyjny przewrót nie przyniósł spodziewanej Arkadii, ale Piekło."xvi
  • „ ... wszelkie rewolucje prowadzą jedynie do zmiany ekipy rządzącej, że dobro i szczęście obywateli nie ma tu nic do rzeczy, że wizja świetlanej rzeczywistości była jedynie utopią, którą faktycznie zastąpiła czarna utopia. (...) Każda utopia (...) zmierza nieuchronnie do punktu załamania, bo zawsze prędzej czy później, znajdą się tzw. „równiejsi"."xvii

WNIOSKI: Wojna:

  • niszczy dobrobyty, dorobki życiowe ludzi
  • ginie mnóstwo ludzi (często młodych) w przeciągu krótkiego czasu
  • brak szacunku dla zwłok zmarłych
  • panuje przemoc i bezprawie
  • ludzie głodują, nie mają pieniędzy, są wypędzani ze swoich mieszkań
  • publiczne egzekucje, rzeź ludności - makabryczne obrazy
  • degradacja wszystkich uczuć
  • ludzie podupadają psychicznie, nie wiedzą co się dzieje z nimi i wokół nich
  • nie przynosi żadnych korzyści
  • wszystko niszczy
  • nie wprowadza żadnych pozytywnych zmian - zmienia się tylko „ekipa rządząca", nie liczy się dobro i szczęście ludzi



Zobacz także