Kultura starożytna jako źródło kultury europejskiej - konspekt
d) epika
-
grecka
- Homer, żył w VIII w p.n.e., był pieśniarzem (aojdem), stworzył dwa wielkie eposy: „Iliadę" i „Odyseje". Prawdopodobnie był ślepy.
* „Iliada" - temat: wojna trojańska
- główny bohater - Achilles
* „Odyseja" - temat: powrót Odyseusza do Itaki
- główny bohater - Odyseusz
-
rzymska
- Wergiliusz, żył w I w. p.n.e. - czasy cesarza Oktawiana Augusta. Jego dzieło to „Eneida". Nie zdążył jej ukończyć przed śmiercią, a zanim umarł zażyczył sobie, by jego utwory zniszczono. Nie posłuchano jego woli - pozostał ogromnie popularny wśród ludzi średniowiecza i renesansu. Dante czyni go przewodnikiem po Piekle i Czyśćcu w swojej „Boskiej Komedii".
„Eneida" - epos o wędrówce Eneasza, który uciekł z płonącej troi, a jego misją było założenie Rzymu. Ten bohater uosabia cnoty obywatelskie i poświęcenie dla misji dziejowej.
e) liryka
-
grecka
-
"Safona, poetka z VII w.p.n.e., zwana Hi Safo - mieszkała na wyspie Lesbos, gdzie prowadziła szkołę dziewcząt, kształcąc je w muzyce, poezji i tańcu. To do nich kierowała większość swojej liryki (jak mawiano, nie pozbawionej erotyzmu)".xvii
-
Anakreont pisał lekkie, krótkie utwory biesiadne, najczęściej poświęcone miłości tzw. anakreontyki.
-
Symonides, poeta z VI w. p.n.e., autor pieśni chóralnych, znany jako piewca władców i uroczystości dworskich. Posiadał umiejętność wzbudzania litości oraz szlachetny patos. Jest on także autorem lirycznych epigramatów, m.in. sławnego epigramu na cześć bohaterów poleglych pod Termopilami:
„Przechodniu, powiedz Sparcie: tu ........., jej syny,
Prawom jej do ostatniej posłuszni godziny".
-
Tyrtajos, VII w.p.n.e., poeta bojownik. Elegie patriotyczne Tyrtajosa zagrzewały Spartan do walk zaborczych z Meseńczykami. Od imienia poety wywodzi sie termin „tyrteizm" np., poezja tyrtejska, czyli poezja patriotyczna, nawołująca do walki.
-
rzymska
-
Horacy, I w.p.n.e.; utwory to: „Carmina", „Satyry", „List do Pizonów". Propagował on epikureizm, a także ideę minimum, złotego środka. To on rozpropagował mit nieśmiertelnego poety, nieśmiertelnego dzięki swojej sławie. Horacemu przypisuje się słowa: „Dulce et decorum est pro patria mori" (Słodko i zaszczytnie jest umrzeć za ojczyznę) oraz „Nil desperandum!" (Nie trać nadziei"!)
f) dramat grecki
-
kompozycja tragedii greckiej:
1. Prolog (wejście aktorów)
2. Parodos (wejście chóru)
3. Epeisodion (mówią aktorzy)
4. Stasimon (komentarz chóru)
5. Epeisodion (od 3-5)
6. Stasimon (od 3-5)
7. Exodos (ostatnia pieśń i wyjście chóru)".xviii
-
reguła trzech jedności:
- miejsca - całość zdarzeń rozgrywała się w jednym, ograniczonym miejscu, np. w komnacie, na placu przed pałacem. To, co się działo poza tą przestrzenią było relacjonowane np. przez posłańca.
- czasu - wszystko musiało odbyć się w jak najkrótszym czasie (góra dwa dni). Dążono do tego, by czas akcji pokrywał się z czasem spektaklu.
- akcji - prezentowano jeden wątek akcji, bez rozwijania epizodów czy wątków pobocznych.
-
Na scenie mogło występować najwyżej trzech aktorów. Do stałych rekwizytów aktora należały: maska, kostium i buty na koturnie. Ole kobiece grali mężczyźni. Stale obecny na scenie chór komentował rozgrywające się wydarzenia".xix
-
za pierwszego dramaturga uważa się Tespisa
-
„istotą tragedii jest konflikt tragiczny. Polega on na istnieniu przeciwstawnych, równorzędnych racji, pomiędzy którymi nie sposób dokonać wyboru, każde posunięcie bohatera zbliża go do katastrofy".xx
-
pojęcia: „katharsis (oczyszczenie) - dzieło antyczne miało celowo oddziaływać na reakcje i przeżycia odbiorców, wywoływać w nich „litość i trwogę" oraz oczyszczenie z takich doznań.
Tragizm - kategoria estetyczna, czyli swoista jakość dzieła. Wywołuje tę jakość szczególny sposób konstrukcji losów bohaterów usytuowanych w nierozwiązywalnym konflikcie tragicznym - w konflikcie wartości i konieczności. Bohater, niezależnie od siły charakteru, od szlachetnych intencji, sprowadza na siebie zgubę - śmierć lub klęskę. Tragizm łączy się ze wzniosłością".xxi
-
twórcy:
- Ajschylos „.........."
- Sofokles. „Antygona" i „Król Edyp"
- Eurypidesa „Medea" i „Elektra"
- komedie: Arystoteles „Ptaki i żaby"