Śledź nas na:



Kultura starożytna jako źródło kultury europejskiej - konspekt

d) epika

  • grecka

- Homer, żył w VIII w p.n.e., był pieśniarzem (aojdem), stworzył dwa wielkie eposy: „Iliadę" i „Odyseje". Prawdopodobnie był ślepy.

* „Iliada" - temat: wojna trojańska

- główny bohater - Achilles

* „Odyseja" - temat: powrót Odyseusza do Itaki

- główny bohater - Odyseusz

  • rzymska

- Wergiliusz, żył w I w. p.n.e. - czasy cesarza Oktawiana Augusta. Jego dzieło to „Eneida". Nie zdążył jej ukończyć przed śmiercią, a zanim umarł zażyczył sobie, by jego utwory zniszczono. Nie posłuchano jego woli - pozostał ogromnie popularny wśród ludzi średniowiecza i renesansu. Dante czyni go przewodnikiem po Piekle i Czyśćcu w swojej „Boskiej Komedii".

„Eneida" - epos o wędrówce Eneasza, który uciekł z płonącej troi, a jego misją było założenie Rzymu. Ten bohater uosabia cnoty obywatelskie i poświęcenie dla misji dziejowej.

e) liryka

  • grecka

  • "Safona, poetka z VII w.p.n.e., zwana Hi Safo - mieszkała na wyspie Lesbos, gdzie prowadziła szkołę dziewcząt, kształcąc je w muzyce, poezji i tańcu. To do nich kierowała większość swojej liryki (jak mawiano, nie pozbawionej erotyzmu)".xvii

  • Anakreont pisał lekkie, krótkie utwory biesiadne, najczęściej poświęcone miłości tzw. anakreontyki.

  • Symonides, poeta z VI w. p.n.e., autor pieśni chóralnych, znany jako piewca władców i uroczystości dworskich. Posiadał umiejętność wzbudzania litości oraz szlachetny patos. Jest on także autorem lirycznych epigramatów, m.in. sławnego epigramu na cześć bohaterów poleglych pod Termopilami:

    „Przechodniu, powiedz Sparcie: tu ........., jej syny,

    Prawom jej do ostatniej posłuszni godziny".

  • Tyrtajos, VII w.p.n.e., poeta bojownik. Elegie patriotyczne Tyrtajosa zagrzewały Spartan do walk zaborczych z Meseńczykami. Od imienia poety wywodzi sie termin „tyrteizm" np., poezja tyrtejska, czyli poezja patriotyczna, nawołująca do walki.

  • rzymska

  • Horacy, I w.p.n.e.; utwory to: „Carmina", „Satyry", „List do Pizonów". Propagował on epikureizm, a także ideę minimum, złotego środka. To on rozpropagował mit nieśmiertelnego poety, nieśmiertelnego dzięki swojej sławie. Horacemu przypisuje się słowa: „Dulce et decorum est pro patria mori" (Słodko i zaszczytnie jest umrzeć za ojczyznę) oraz „Nil desperandum!" (Nie trać nadziei"!)

f) dramat grecki

  • kompozycja tragedii greckiej:

    1. Prolog (wejście aktorów)

    2. Parodos (wejście chóru)

    3. Epeisodion (mówią aktorzy)

    4. Stasimon (komentarz chóru)

    5. Epeisodion (od 3-5)

    6. Stasimon (od 3-5)

    7. Exodos (ostatnia pieśń i wyjście chóru)".xviii

  • reguła trzech jedności:

    - miejsca - całość zdarzeń rozgrywała się w jednym, ograniczonym miejscu, np. w komnacie, na placu przed pałacem. To, co się działo poza tą przestrzenią było relacjonowane np. przez posłańca.

    - czasu - wszystko musiało odbyć się w jak najkrótszym czasie (góra dwa dni). Dążono do tego, by czas akcji pokrywał się z czasem spektaklu.

    - akcji - prezentowano jeden wątek akcji, bez rozwijania epizodów czy wątków pobocznych.

  • Na scenie mogło występować najwyżej trzech aktorów. Do stałych rekwizytów aktora należały: maska, kostium i buty na koturnie. Ole kobiece grali mężczyźni. Stale obecny na scenie chór komentował rozgrywające się wydarzenia".xix

  • za pierwszego dramaturga uważa się Tespisa

  • „istotą tragedii jest konflikt tragiczny. Polega on na istnieniu przeciwstawnych, równorzędnych racji, pomiędzy którymi nie sposób dokonać wyboru, każde posunięcie bohatera zbliża go do katastrofy".xx

  • pojęcia: „katharsis (oczyszczenie) - dzieło antyczne miało celowo oddziaływać na reakcje i przeżycia odbiorców, wywoływać w nich „litość i trwogę" oraz oczyszczenie z takich doznań.

    Tragizm - kategoria estetyczna, czyli swoista jakość dzieła. Wywołuje tę jakość szczególny sposób konstrukcji losów bohaterów usytuowanych w nierozwiązywalnym konflikcie tragicznym - w konflikcie wartości i konieczności. Bohater, niezależnie od siły charakteru, od szlachetnych intencji, sprowadza na siebie zgubę - śmierć lub klęskę. Tragizm łączy się ze wzniosłością".xxi

  • twórcy:

    - Ajschylos „.........."

    - Sofokles. „Antygona" i „Król Edyp"

    - Eurypidesa „Medea" i „Elektra"

    - komedie: Arystoteles „Ptaki i żaby"



Zobacz także