• „Gdy zechcę kochać - ja mu dam łabędzie

  Głosy, ażeby miłość swoją spiewał;

  Kiedy kląć zechce - przeze mnie kląć będzie;

  Gdy zechce płonąć - ja będę rozgrzewał;

  Ja go powiodę, gdzie Bóg - w bezmiar - wszędzie.

  W me imię będzie krew i łzy wylewał.

  Moja chorągiew go nigdy nie zdradzi,

  W dzień jako słońce, w noc jak żar prowadzi."^xv

Poeta mówi, ze poprzez swoją poezję będzie przekazywał uczucia ludu, będzie zachęcał do walki, pisał o miłości, aż w końcu będzie tak wielki, że stanie się głównym przywódcą ideowym.

• „Testament mój"

- „Lecz wy, coście mnie znali w podaniach przekażcie,

Żem dla ojczyzny sterał moje lata młode,

A póki okręt walczył - siedziałem na maszcie,

A gdy tonął - z okrętem poszedłem pod wodę ..."^xvi

Poeta stwierdza, iż ze swoją poezją szedł zawsze u boku ojczyzny. Był z nią zarówno w chwilach upadku, jak i świetności. Zawsze walczył o ojczyzną nawołując swoja poezją do działania.

• „Lecz zaklinam, niech żywi nie tracą nadziei

  I przed narodem niosą oświaty kaganiec;

  A kiedy trzeba - na śmierć idą po kolei.

  Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec ..."^xvii

Poeta poprzez swoją poezję nawołuje do postawy czujnej, zaangażowanej w sprawy narodu. Stwierdza, że Polacy muszą się poświęcić i zjednoczyć, aby wspólnie walczyć o ojczyznę, bez względu na to, czy zginą, czy nie. Poezja tutaj nawołuje do działania.

• „Jednak zostanie po mnie ta siła fatalna,

  Co mi żywcem na nic ... tylko czoło zdobi;

  Lecz po śmierci was będzie gniotła niewidzialna,

  Aż was zjadacze chleba w aniołów przerobi."^xviii

Poeta wierzy, że dopiero po jego śmierci nastąpią czasy, gdy ludzie docenią jego poezję, która ma za zadanie zbawienie ludzi i ich przeminę na lepszych. Śmierć nie jest dla poety problemem, gdyż czuje on, że jego poezja będzie żyć wiecznie i dotrze do wszystkich. Dzięki niej naród odrodzi się duchowo i stanie się lepszym.

4. Zygmunt Krasiński

• „Nie - Boska komedia"

- „Chwale twojej niby nic nie zrówna"

jest tu wielka gloryfikacja poety, jest on wywyższony i wszechmocny.

• „Skądżeś pozostał, ........... ..........., który znać o świetle dajesz, a światła nie znasz, nie widziałeś, nie obaczysz! Kto cię stworzył w gniewie lub ironii? - kto ci dał życie nikczemne, tak zwodnicze, że potrafisz udać Anioła, chwilę nim zagrząźniesz w błoto, nim jak płaz pójdziesz czołgać i zadusić się mułem! - Tobie i niewieście jeden jest początek."^xix

Poezja jest pięknością, ale poeta nie jest piękny, gdyż jest tylko człowiekiem. Może udawać Anioła, ale nigdy nim nie będzie, może mówić o wartościach, ale sam tych wartości nie reprezentować. Jest niedoskonały, jest skalany grzechem.

• „Błogosławiony ten, w którym zamieszkałeś, jako bóg zamieszkał na świecie, nie widziany, nie słyszany, w każdej części jego doskonały, wielki, pan, przed którym się uniżają stworzenia i mówią: „On jest tutaj". - Taki cię będzie nosił gdyby gwiazdę na czole swoim, a nie oddzieli od twej miłości przepaścią słowa! - on będzie kochał ludzi i wystąpi mężem pośród braci swoich."^xx

Poeta jest błogosławiony, gdyż jest dobry w tworzeniu poezji, utożsamia się z nią, pisze to co czuje, nie wzoruje się na tym, co pragną czytać ludzie. Jego poezja mieszka wśród odbiorców przez całe życie.

5. Cyprian Kamil Norwid

• „Pióro"

  „I wlano w ciebie duszę - nie anielską, czarną,

  Choć białym włosem strzępisz wybujałą szyję,

  I wzdrygasz się z prawicy względnej skruchą

  Posuchą - a za tobą długie żalów chryje (...)^xxi

Poeta krytykuje powielanie i naśladowanie cudzej poezji. Taki sposób tworzenia jest porównany do pracy chłopa, który jałową rękę, zdolny jedynie do powielania wzorów, uprawia pole.

• „Ostrożnie i pomału - czasem znowu prędko

  Nierozerwany promień z cienie głosek tryska,

  I znakiem zapytania, jak skrzywioną wędką,

  Łowisz myśl, co opodal ledwo skrzelą błyska ..."^xxii

Poeta pochwala tworzenie poezji oraz umiejętne zapisanie myśli, pod wpływem natchnienia i chwili twórczej.

• „O pióro! Tyś mi żaglem, anielskiego skrzydła

  I czarodziejską zdrojów Mojżeszowych laską

  Tylko się w tęczowane barwiąc malowidła,

  Nie bądź papugą uczuć ani marzeń kraską.

  Sokolim prawem wichry przeganiaj w siebie,

  Nie ........ ............ słońca i nie ciemniej słotą;

  Dzikie i samodzielne, sterujące w niebie,

  Do żadnej czapki klamrą nie przykuj się złotą."^xxiii

Poezja jest życiem, ma zawierać poradę i nie może ubarwiać rzeczywistości. Nie może powielać wzorców i ma być wolna, niezależna, oryginalna, nieograniczona, niezwyciężona, samodzielna, mocna, dzika i silna.

• „Język - ojczysty"

W tym wierszu jest ukazana główna cecha poezji Norwida. Poeta między wersami zostawia puste miejsca, gdyż uważa, ze odbiorca jest współtwórcą poezji i to on musi dointerpretować dzieło i uzupełnić te brakujące miejsca własnymi komentarzami.