Poznawał kulturę starożytną, zwiedzał ruiny, klasztory, kościoły. Bywał na salonach, szczególnie upodobał sobie rodzinę Ankwiczów, spodobała mu się córka hrabiego Henrietta Ewa Ankwiczówna. Rozważał nawet małżeństwo, ale ojciec urodziwej panny pragnął dla niej bogatszego zięcia o znamienitszym pochodzeniu. Może to nie przypadek, że córka Stolnika w „Panu Tadeuszu" będzie nosiła właśnie takie imię, a decyzja Horeszki w sprawie wyboru kandydata na męża córki to ciche echo tamtej odmowy. Henrietta oprowadzała poetę po Wiecznym Mieście. W 1830 roku na przełomie maja i czerwca Mickiewicz udał się do Neapolu, a potem na Sycylię. Ogromne wrażenie sprawiły na nim ruiny greckich świątyń.  

W czasie podróży przez Włochy napisał wiersz „Do Matki Polki". Do Rzymu wrócił  w połowie października, a wyjechał z niego ponownie w kwietniu. W ostatnich dniach listopada 1830 roku wybuchło w Polsce powstanie narodowe. Wiedział, że powinien być  w ojczyźnie. Chciał przedostać się na Litwę, tutaj powstanie upadło 13 lipca. Zdobył fałszywy paszport i wyruszył do Drezna. Tu spotkał się z Julianem Ursynem Niemcewiczem i zaczerpnął świeżych wiadomości o sytuacji w kraju. Następnie pod fałszywym nazwiskiem Muhla udał się do Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Kilka miesięcy przebywał  w Wielkopolsce, gdzie gościł na dworach i w pałacach ziemiańskich. Romansował  
z Konstancją z Bojanowskich Łubieńską, po latach zostali dobrymi przyjaciółmi. W Polsce powstanie stopniowo upadało, poeta dowiedział się, że jego kaleki brat Franciszek wziął  w nim udział. Z pomocą przyjaciela sprowadził go do Wielkopolski. Święta Bożego Narodzenia spędzali razem. Wkrótce wieszcz rozpoczął okres emigracji. ¹² 

Emigrant

Ponownie przyjechał do Drezna pod koniec marca 1832 roku. Przebywał wśród emigrantów. Wynajął mieszkanie, które uprzednio zamieszkiwał Słowacki. Tworzył III część Dziadów.  
W lipcu 1832 roku poeta przybył do Paryża. Na emigracji powstały też: „Konrad Wallenrod. i „Księgi narodu i Księgi pielgrzymstwa polskiego" oraz początkowe księgi „Pana Tadeusza". Ten ostatni utwór Mickiewicz tworzył w czasie wolnym od zajęć politycznych, literackich. Tłumaczył również „Giaura". Angażował się w życie emigracji, organizował oddział zbrojny. W listopadzie 1832 roku ukazał się pierwszy numer pisma „Pielgrzym Polski" redagowanego przez Eustachego Januszkiewicza. ¹³

___________________________________________________________________________

1. Tamże, s. 156 - 162.
2. J. Łukasiewicz, op. cit., 93 - 103.