Towiański jako mistyk wierzył w reinkarnację duszy, a także w posłannictwo każdego narodu, w jego dziejową misję. Uważał, że naród musi zostać poddany odpowiedni cierpieniom, wtedy tym większe jest jego posłannictwo i rola. Mickiewicz zaangażował się w działalność Koła, do tego stopnia, że pozrywał niektóre z dawnych kontaktów, publicznie głosił jego teorie i zaczął przemycać ideologię do swoich wykładów. Poeta traktował go niemal jak mędrca, wielkiego filozofa i polityka. Celina Mickiewiczowa również podała się naukom Towiańskiego i została jego gorliwą zwolenniczką. Wkrótce znów była w ciąży  
i urodziła kolejnego syna - czwarte dziecko. 13 lipca władze francuskie, widząc działalność polskiego proroka, wydały rozporządzenie, na mocy którego musiał wyjechać z Francji. Wtedy na czele Koła Sprawy Bożej stanął Mickiewicz. Kościół nieprzychylnie odnosił się do idei towianistycznych, uznawał je za herezję, dawni przyjaciele poety również potępiali towianizm. ¹⁸

Wykłady Mickiewicz. przesiąkły nauką Mistrza, nie podobało się to władzom francuskim  i kurs zawieszono. Po tym fakcie Mickiewicz poświecił się działalności Koła. Działania zyskały nawet pewna obrzędowość: inicjacja, czyli przystąpienie do sekty rozpoczynało się bierzmowaniem, istniała oficjalna spowiedź, komunia duchowa, Mickiewicz błogosławił nawet związki małżeńskie. Krytyka kościoła była coraz bardziej stanowcza, ponadto zaczęły się wewnętrzne konflikty: Celina Mickiewiczowa poróżniła się z Ksawerą Deybel. Towiański nakazał kobiecie opuścić dom Mickiewiczów, lecz ta nie uczyniła tego na życzenie Adama. Trwał między nimi romans, w 1848 lub 1849 roku Ksawera urodziła poecie córkę. Jeszcze wcześniej, latem 1845 roku zachwiała równowagę psychiczną Celiny, a ta niedawno urodziła kolejnego syna - Jana. Ostatecznie zmieniła mieszkanie i wraz z dziećmi przeniosła się do innego. ¹⁹ Towiański, widząc jak się sprawy mają, postanowił ograniczyć władzę Mickiewiczowi i w październiku 1845 roku sam przejął kierownictwo nad Kołem. W lutym 1846 roku poeta posprzeczał się z Mistrzem, a ten złorzeczył mu przyszłymi wcieleniami w skały i zwierzęta. W odwecie Mickiewicz założył własne Koło. Panowała w nim większa swoboda, Mickiewicz udzielił ślubu małżonkom Łąckim. Wkrótce dysputy religijno-filozoficzne zmieniły się w polityczne, tym bardziej, że wszystko zapowiadało jakieś zmiany w Europie, a w1848 roku wybuchła Wiosna Ludów. Mickiewicz rozważał utworzenie polskiego legionu. Udało się taki skompletować, liczył jedenaście osób. ²⁰

___________________________________________________________________________

1. M. Czapska, Szkice Mickiewiczowskie, Warszawa 1999, s. 181 - 183.
2. J. Łukasiewicz, op. cit., s. 160 - 165.
3. M. Dernałowicz, Adam Mickiewicz, Warszawa 1979, s. 75 - 76.