II. Koncepcja poety i poezji w Polsce.

a) Adam Mickiewicz

• Konrad Wallenrod

  „O wieści gminna! Ty arko przymierza

  Między dawnymi i młodszymi laty

  W tobie lud składa broń swego rycerza,

  Swych myśli przędzę i swych uczuć kwiaty

  Arko! Tyś żadnym niezłamana ciosem.

  Póki cię własny twój lud nie znieważy;

  O pieśni gminna, ty stoisz na straży

  Narodowego pamiątek kościoła,

  Z archanielskimi skrzydłami i głosem -

  Ty czasem dzierżysz i miecz archanioła.

  Płomień rozgryzie malowane dzieje,

  Skarby mieczowi spustoszą złodzieje,

  Pieść ujdzie cało, tłum ludzi obiega;

  A jeśli podłe dusze nie umieją

  Karmić się żalem i poić nadzieją,

  Ucieka w góry, do gruzów przylega,

  I stamtąd dawne opowiada czasy".

Są to słowa wypowiedziane przez Halbana, w postaci którego zespoił poeta wszystkie pierwiastki patriotyzmu, tradycji, którymi powinna być (według poety) nacechowana twórczość romantyków. Dlatego też bohater ów jest symbolem poezji, która strzegąc narodowych pamiątek, przekazując tradycję, ocala polską tożsamość i wzbudza uczucia patriotyczne. Mickiewicz widział w gminnej pieśni skarbnicę polskości, narodowej świadomości i tradycji. Ludowa poezja przechowuje pamięć o wielkich czynach i bohaterach, przekazuje historyczną wiedzę. Poezja powinna być bezsprzecznie związana z narodem, służyć mu, pobudzić do walki. Poeta zaś powinien tworzyć tylko dla określonej grupy ludzi, dla własnego narodu, jego poezja powinna być swoistym kamuflażem, pod którym zostały ukryte treści o charakterze politycznym.