VIII . Pouczenie.

1. Ballada „:Romantyczność":

• „Martwe znasz prawdy, nieznane dla ludu,

  Widzisz świat w proszku, w każdej gwiazd ikierce.

  Nie znasz prawd żywych, nie obaczysz cudu!

  Miej serce i patrzaj w serce!"

Wezwanie to sugeruje, że świat należy poznawać nie przez zmysły, lecz przez to, co jest ponadrozumowe, ponad naturalne, dzięki uczuciu i duszy. Rozum i chłodna osobowość stają się tu bezradne i bezsilne.

2. Ballada „Lilie"

• „Córko - rzecze stary -

  Nie masz zbrodni bez kary."

  Lecz jeśli szczera skrucha,

  Zbrodniarzów Pan Bóg słucha."

Powiedziane jest, ze za każdą popełnioną zbrodnią idzie w ślad kara. Tych, którzy wyrażą głęboką i szczerą skruchę i będą mocno żałować za swój złowieszczy czyn, pan Bóg wysłucha.

3. Ballada „Świtezianka":

• „A gdzie przysięga? gdzie moja rada?

  Wszak kto przysięgę naruszy,

  Ach, biada jemu, za życia biada!

  I biada jego złej duszy!"

Zawarte jest powiedzenie, że kto złamie nadaną przysięgę, tego spotka wielka kara. Należy być wiernym swej ukochanej, bo jeśli dopełnimy sie zdrady, zostaniemy ukarani za życia i po śmierci.

Ballada, jako gatunek literacki zawiera prawie wszystkie cechy utworu romantycznego. Znajdujemy w niej cechy ludowe, prymat uczuć nad rozumem, prosty język, także stylizowany na ludowy, a ponadto pięknie ukazany pejzaż romantyczny.